Promocja zdrowia w miejscu pracy  (PZwMP)-
co to takiego ?

   Czym właściwie jest promocja zdrowia (PZ) ? Próbując określić ją w paru słowach można powiedzieć, że są to wszelkie działania mające na celu umacnianie zdrowia pojedynczych osób, a w rezultacie także całych społeczności. Słowo "promocja" dosłownie oznacza podnoszenie czegoś (kogoś) na wyższy poziom. Tak więc, przez analogię można powiedzieć, że PZ zmierza do "podniesienia" zdrowia na wyższy poziom (jego polepszenia, a nie tylko zapobiegania określonym chorobom). Jest to wyraźnie szersze pojęcie niż profilaktyka zdrowotna, która na celu ma przede wszystkim zapobieganie konkretnym schorzeniom. Poprzez propagowanie zdrowego stylu życia, prawidłowego odżywiania się, regularnej aktywności fizycznej itp. PZ ma prowadzić do podniesienia komfortu życia, a w efekcie długofalowym do jego wydłużenia. Możnaby zacytować tu myśl M.P. O'Donnell'a:

"Promocja zdrowia to nauka i sztuka pomagania ludziom
by zmieniali swój styl życia na sprzyjający ich zdrowiu"

   W warunkach polskich, podobnie jak w wielu innych państwach europejskich podstawowym miejscem realizacji PZ są zakłady pracy. Powodów ku temu jest co najmniej kilka. Grupy pracownicze są bowiem zorganizowane w konkretne zespoły, skupione w określonych pomieszczeniach firmy, w ustalonych godzinach pracy, dzięki czemu stosunkowo łatwo jest zaplanować dla nich i przeprowadzić pewne działania prozdrowotne (akcje informacyjne, spotkania dyskusyjne ...), a także koordynować ich przebieg. Wśród pracowników istnieją również naturalne więzi wynikające ze spędzania w pracy wspólnie znacznej części dnia, przy wspólnych zadaniach, czy problemach - w zintegrowanej załodze łatwiej tworzą się grupy wsparcia koleżeńskiego, dochodzi do bieżącej wymiany doświadczeń między uczestnikami programu w trakcie jego trwania. W każdym zakładzie można wyłonić lokalnych liderów (zaufany kierownik, doświadczony brygadzista ...) cieszących się dużym autorytetem pośród załogi. Ich pozyskanie dla idei PZ ma zazwyczaj niebagatelne znaczenie dla jej powodzenia w firmie.

   Istotny jest także fakt, że samo środowisko pracy często pozostaje nieobojętne dla organizmu. W połączeniu z niezdrowym stylem życia decydują nierzadko o znacznym ryzyku wystąpienia pewnych chorób (np. u palaczy pracujących w narażeniu na czynniki rakotwórcze wzrasta znacznie ryzyko nowotworów, zwłaszcza płuc). Programy PZ można zatem dostosowywać do potrzeb określonego zakładu, zależnie od stwierdzanych w nim narażeń.

   Koordynacją działań z zakresu PZwMP na terenie Polski zajmuje się Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy działające przy Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi. Dzięki nim stworzona została krajowa sieć ośrodków/liderów promujących zdrowie, w której WOMP-y odgrywają znaczącą rolę. Osoby zainteresowane tematem zapraszamy do współpracy w ramach tej sieci (daje to możliwość wzajemnej wymiany doświadczeń, pomocy merytorycznej w trudniejszych kwestiach, jak również możliwość zaprezentowania innym własnych umiejętności i praktycznych osiągnięć - na forum ogólnopolskim).

Korzyści dla pracodawców

   Sami pracodawcy mogą być zainteresowani licznymi korzyściami wynikającymi z realizacji w ich zakładach PZ. Zdrowie pracowników ma bowiem wpływ również na zysk ekonomiczny oraz wizerunek firmy. Za przykład niech posłuży pracownik-palacz. Przyjmując, że przerwy na papierosa (powiedzmy 5 dziennie) zajmują mu każdorazowo 10 min., można prosto wyliczyć stracony w ten sposób czas pracy - rocznie 27 dni. Do tego doliczyć należy dni absencji chorobowej (palacze wszak chorują częściej i dłużej) oraz dni zwolnienia z tytułu opieki nad chorym dzieckiem (dzieci palaczy, narażone na bierne wdychanie dymu tytoniowego chorują także statystycznie częściej). Efektywność pracy palacza jest mniejsza - szybciej się męczy, gorsza jest u niego koncentracja (jedynie przez pierwsze 5 min. po zapaleniu odczuwa wyostrzenie zmysłów). Papieros w zakładzie pracy to także większe ryzyko pożarów, szybsze zużywanie się sprzętu elektronicznego, potrzeba częstszych remontów (malowanie ścian, wymiana firan ...), wyższe koszty ogrzewania pomieszczeń (notorycznie wietrzonych), czy koszty utrzymywania palarni. Dym tytoniowy może mieć wpływ na jakość produktu (odzież, kosmetyki ...), czy kontakt z klientem (kto lubi gdy od sprzedawcy, który stara się nam zareklamować jakiś towar czuć woń papierosów ?). Poza tym przedsiębiorstwa, które wprowadzają na swym terenie programy PZ poprawiają tym swój wizerunek medialny (można się w ten sposób skutecznie reklamować), łatwiej jest im uzyskać certyfikaty jakości.

   Jak widać każdemu opłaca się uczestniczyć w programach PZ (do czego gorąco zachęcamy).